Nói đến khoáng chất, nhiều người chỉ nghĩ đến chuyện cho con lớn nhanh, chắc xương, đẹp mã. Nhưng sự thật, vai trò của khoáng còn vượt xa thế. Nó giống như một loại “vắc-xin tự nhiên” – vì khi đủ khoáng, hệ miễn dịch sẽ khỏe mạnh, vật nuôi ít bệnh, hồi phục nhanh, giảm hẳn lệ thuộc kháng sinh.
1. Kẽm (Zn) – “Chuyên gia tăng miễn dịch & lành vết thương”
- Vai trò:
Tăng cường miễn dịch tế bào, giúp vật nuôi kháng bệnh tốt hơn
Làm lành vết thương, chống viêm da, loét móng
Hỗ trợ enzyme tiêu hóa → ăn khỏe, hấp thu tốt
- Thiếu kẽm:
Heo: rụng lông, viêm da, ăn kém, tiêu chảy
Gà: lông xù, chân yếu, mào nhợt nhạt
- Cách bổ sung:
Dùng khoáng premix chứa kẽm hữu cơ (Zn chelate) sẽ hấp thu tốt hơn kẽm vô cơ
Dùng định kỳ mỗi 7–10 ngày hoặc trong suốt giai đoạn tăng trưởng
2. Selen (Se) – “Lá chắn chống stress & oxy hóa”
- Vai trò:
Bảo vệ tế bào khỏi stress nhiệt, stress vận chuyển, độc tố
Kết hợp với vitamin E → phòng hoại tử gan, suy tim
- Thiếu selen:
Gà: bại liệt, chết nhanh, gan sưng
Heo: run giật, yếu chân, suy tim
Bò/dê: chậm lớn, cơ yếu, chết đột ngột
- Cách bổ sung:
Dùng khoáng nước Se+E vào những ngày nắng nóng, trước/sau tiêm phòng
Nên dùng Se hữu cơ (selenomethionine) nếu có điều kiện – an toàn và hấp thu tốt
3. ĐỒNG (Cu) – “Kháng sinh tự nhiên cho đường ruột”
- Vai trò:
Tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh đường ruột
Tăng hấp thu sắt → chống thiếu máu
Giúp sắc tố lông, da (đẹp mã)
- Thiếu đồng:
Tiêu chảy kéo dài, kém ăn, còi cọc
Gà: màu lông nhạt, gãy lông
- Cách bổ sung:
Dùng kết hợp Cu với Zn, Mn trong premix hoặc khoáng nước tổng hợp
Không dùng quá liều (gây ngộ độc gan) – chỉ dùng đúng liều nhà sản xuất
4. MANGAN (Mn) – “Giữ vững bộ xương, cơ khớp chắc khỏe”
- Vai trò:
Hình thành xương, sụn, hệ cơ
Hỗ trợ sinh sản, giảm tỷ lệ đẻ non
- Thiếu mangan:
Gà: dị dạng chân, loãng xương, gãy chân
Heo: chân yếu, đứng không vững, đi khập khiễng
- Cách bổ sung:
Khoáng premix tốt thường có đầy đủ Mn
Giai đoạn hậu bị – trưởng thành cần bổ sung đều đặn
5. MAGIÊ (Mg) – “Chống co giật, ổn định thần kinh”
- Vai trò:
Giúp cân bằng thần kinh cơ, hạn chế co giật
Hỗ trợ hoạt động tim, tiêu hóa
- Thiếu Mg:
Run giật, khó thở, co giật khi thay đổi thời tiết
Gà con dễ bị đột tử
- Cách bổ sung:
Dùng trong khoáng tổng hợp dạng nước vào mùa nắng nóng, hoặc sau stress
6. CANXI (Ca) – PHỐT PHO (P) – “Xương chắc – vỏ trứng cứng – sinh sản khỏe”
- Vai trò:
Xây dựng hệ xương
Vỏ trứng, chức năng sinh lý (đặc biệt là heo nái, gà đẻ)
- Thiếu Ca/P:
Gà: gãy chân, mềm xương, vỏ trứng mỏng
Heo: còi, chậm lớn, mẹ ít sữa
- Cách bổ sung:
Bổ sung Ca/P cân đối theo tỷ lệ (thường 2:1 hoặc 1.5:1)
- Lưu ý khi dùng khoáng cho vật nuôi
Nên chọn khoáng hữu cơ (organic) nếu có điều kiện hấp thu tốt hơn, ít thải ra môi trường
Không dùng khoáng “trôi nổi”, dạng muối rẻ tiền , dễ nhiễm kim loại nặng, gây hại gan
Nếu dùng men vi sinh → cách xa khoáng ít nhất 4–6 giờ để tránh ức chế vi khuẩn có lợi. Luôn theo dõi phân, dáng đi, màu lông, tăng trọng để điều chỉnh kịp thời.
